Regülasyon çocuklarımızın yaşam boyunca ihtiyacı olan temel becerilerden biri olmaktadır. Bu becerinin gelişmesi erken çocukluk dönemlerine dayanmaktadır. Yeni doğan bir bebek açlık ve ağrı hislerini bakım verene ağlayarak yönlendirir. Bakım veren ve bebek arasındaki uyum geliştikçe beden dilinden, ağlama biçiminden bakım veren, bebeğin ihtiyaçlarını fark etmekte ve ihtiyacını görerek onu regüle etmektedir. Talep eden bebek karşılığını görünce “görüldüğü” ve “güvende olduğu” hissini süreç boyunca geliştirerek bunu sözelleştirmeyi öğrenecektir. Bu duruma yardımcı olabilmek için ilk olarak duyguların kabul edilmesi, fark edilmesi ve ifade etme gücünün geliştirilmesi gerekmektedir.
Çocuklarda Duygu Farkındalığı Nasıl Gelişir?
Çocuklar pek çok duyguyu gün boyunca yaşarlar. Sabah kalktıkları andan akşam uyudukları zamana kadar pek çok geçiş, pek çok deneyime maruz kalırlar. Örneğin evden çıkış, okulda derse başlangıç, öğle yemeği, dersler, okuldan ayrılma, aile ile kavuşma gibi basit görülen ancak içinde çeşitli duyguları barındıran bu anlar çocuk için bazen hissi zor duyguları da beraberinde getirmektedir. Çocuğa destek olacak bakım verenlerin bu geçişlerdeki zorlukları veya kolaylıkları gözlemleyerek çocuğa yansıtması çocuğun kendine dönmesine yardımcı olacaktır. “Şu an çok öfkeli görünüyorsun, bu senin için zor gibi.”, “Şu an bundan çok mutlu oldun, yüzünde kocaman bir gülümseme var.” yansıtmalarını düşündüğünüzde hem duyguya hem de bu duygunun nasıl ifade edildiğine dair çocuğa bir geri bildirim vermiş olmaktasınız. Süreç boyunca bu durum gelişerek adım adım “Ben şu an üzgünüm” gibi cümlelerle başlayan sözelleştirmelere doğru evrilecektir.
Çocuğum Çok Ağlıyorsa Ne Yapmalıyım?
Çocukların baş etme kapasitesini bir kavanoz gibi düşünürsek gün boyunca bu kavonoza pek çok anı ağları atarlar. Eğer bir okulda eğitim görüyor ise özellikle burada yaşananlar, uyum sağlama süreci onların baş etmelerine destek olurken aynı zamanda da zorlanmaktadırlar. Örneğin annesinden/babasından ayrılmak istememekte ancak okula girmek durumunda olduğunu kabul ettiği an hem baş etme sürecini kullanırken hem de onu azaltmaya başlar. Bir yandan yeni beceriler öğrenir bir yandan zorlanır. Sağlıklı bağımsızlaşma sürecini adım adım ilerletirken bir yandan da bu zorlayıcı adımlarla güçlenmeye çalışır. Süreç boyunca desteğe ihtiyaç vardır. Özellikle okul bitip anne/baba ya da onu alacak kişiyi görüp güvenli alana geçtiğinde ağlamaya başlar. Bazen evde sebepsiz yere gittiğinde de ağlayabilir. Bu durum ebeveynler için zorlayıcı olmaktadır. Çocuğumun ağlamaları karşısında ne yapabilirim? sorusu için en önemli nokta “çocuğunuzun ağlamalarına kucak açmak” olmaktadır. Ağlamasına izin vererek ona alan açmak, bittiğinde “Senin için çok zordu, çok üzüldün, burada benimle güvendesin.” mesajını ona vermek çok önemlidir. Onu her duygusuyla kabul eden bir ebeveynin varlığı çocuğa iyi gelecektir. Bazı duygular bizim kendimizle ilgili olan kısımlara da temas ettiği için kabul edilmesi çok zordur. Gerekli destek süreçleri ile siz de bu yönetimi sağlayabilirsiniz.